PROF.DR.RANA KARABUDAK- MS ve COVID19

Öncelikler:
1.Evde Kal Türkiye: Salgının bulaşma hızını kesebilmemizin en önemli adımı!
Ne kadar yavaşlatabilirsek o kadar iyi.
Amaç: Hem korunmamız, hem de personel ve gerekli korunma ve tedavi araçlarının yetebilmesini sağlama çabasıdır!
2.Mesafeni Koru: Mecburen çalışma ve dışarı çıkılması gerekli durumlarda – virüs taşıyan damlacıkların etki alanında olmamak için – 2 metre mesafeyi koruyabilmek önemli.

MS’de riskler Neler?

Hepimiz hijyen ve korunma tedbirlerine sıkı sıkı uyacağız. İyi beslenin. Yeterli uyuyun. Kalabalık ortamlara girmeyin.

MS hastaları da herkes gibi risk altında ne fazla ne az ..
MS bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalık değil. Biz de bağışıklık sistemi sadece yanlış sinyaller peşinde ve biraz hiperaktif… zayıf değil!! Ataksız dönemde olan, düzenli tedavilerini almakta olan hastalarımızda fazladan bir risk yok. Ancak size düşen çok önemli bir görev ilacınızın gerektirdiği bizim belli aralarla istediğimiz testleri asla ihmal etmemeniz.

Rebif, Copaxone, Avonex, Betaferon, Tecfidera, Aubagio kullanmakta iseniz: Bu tedaviler aktive bağışıklık hücrelerini düzenleyici olduklarından problem yok. Tam Kan testleri istenen sınırlarda olacak şekilde takibe devam ediyoruz.

Fingya ve eşdeğerlerinde mutlaka lenfosit 400/ mm3 den az olmayacak ve 3 ayda bir bakılacak!
( Lenfosit değeri tam kan testi içinde var)
Düşük değerleri takip eden doktorunuza danışınız.

Tysabri için yine her ay tam kan ; karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri gibi testlere bakıyoruz. Bu ilaçta da önemli bir risk yok. Hastaneya ulaşım güç olacaksa 6 haftayı geçirmemek üzere aralar ayarlanabilir.

Bu dönem Ocrevus tekrarlarını biraz araları açarak (1-2 ay öteleyerek) yapmakta yarar görüyoruz.

Sık Sorulan Sorularınız ve Cevapları:

Bu dönemde vitamin almalı mıyız?
Bu dönemde ve her dönemde dengeli beslenmeliyiz. Dengeli beslenebilen bireylerde ayrıca vitamin desteğine gerek yok.

Nasıl Beslenmeliyiz?
Akdeniz tipi : taze sebze meyve zeytinyağlı yemekler, yeterli protein yağlı olmamak kaydı ile et süt ve yoğurt, baklagiller, tam tahıl, ceviz fıstık badem ayçekirdeği gibi kuruyemişler, özellikle taze ve zamanında tüketilen katkısız gıdalar önemli.
Biliyorsunuz rafine edilmiş veya işlenmiş beyaz şeker, beyaz un ve şarküteri ürünleri ile aramız uzak olacak.
D vitamini ve B12 gibi MS için önemi olan vitaminler düşük ise tamamlamak üzere alınabilir.

Covid 19 Klinik Belirtiler Nedir:
Sıklıkla görülebilecek belirtiler yüksek veya ılımlı süreğen ateş, tekrarlayan kuru öksürük, eklem ve/veya kas ağrılarıdır.

Bu tip şikayetler var ise 112 aranabilir sakın kendi başınıza veya aileden biri ile çıkıp eczane veya aile hekimine gitmeyin. Onları da korumamız , bulaştırıcılığı önlememiz lazım
Corona hattı için 184 ü arayın.

Eğer evde belirtileri olan var ise ülkemiz için en çok umreden dönen büyükler…mümkünse en az 14 gün -2 hafta o kişiden uzak durun.
İdeali belirtileri olanlara test yapılması ve izole edilmesi ve yakın temasta olanların da teste tabii tutulması ve pozitif olanların ayrılması..

Hastalığa yakalanırsam….
Hafif grip belirtilerinde aktif hastalık ispat edilmeden MS ilaçlarınız Rebif, Copaxone, Avonex, Betaferon, Tecfidera, Aubagio devam edilebilir. Yurtdışı meslekdaşlarımız ile görüşmelerimizde İngiltere , ABD ve Avrupa ülkelerinde uygulamaların bu şekilde olduğunu görüyoruz.
Diğer ilaçlar ve hastalığın diğer aşamalarında bireysel adımlar hastalığın durumuna göre Enfeksiyon Hekimi ve Nöroloğunuzca yönetilecektir

Fingolimod kullanan hastalar da ilacı kesmek atağı geri getirme riski taşıdığı için kan değerlerini takip etmek önem taşıyor.. Risk yarar dengesini takip eden hekiminiz değerlendirecektir.

Tysabri ciddi hastalık aktivitesi olan MS hastalarında güvenli önemli bir seçenek.
Düzenli aylık kullanımda olan hastalarda tedavi bu dönem için, 4 hafta yerine 6 haftada bir de olabilir

Alemtuzumab ve Cladribin başlanması şimdilik bu dönem için güvenli bulunmuyor.